عوامل موثر بر مزیت رقابتی مقصدهای گردشگری در ایران (مطالعه موردی منطقه چابهار)

موضوع رقابت از زمانی آغاز شد که آدام اسمیت کتاب معروف خود را تحت عنوان ثروت ملل منتشر نمود. تعریف رقابت کار دشواری است، زیرا رقابت مفهومی نسبی و چند بعدی است و این دشواری زمانی بیشتر نمایان می شود که در صدد اندازه گیری رقابت بر می آییم . تا اواخر سال 1980 چارچوب نظری برای تحلیل، حفظ و بهبود رقابت یک کشور یا صنعت وجود نداشت و بنابراین با استفاده از معیارهای مختلف، از رقابت تحلیل هایی اقتصادی می شد. تعریفی که wef از رقابت گردشگری ارائه داده است عبارت است از: « عوامل و خط مشی هایی که یک کشور را در جهت توسعه بخش سفر و گردشگری، جذاب می نماید(wef, 2008). پورتر(1980)، گیلبرت(1984) و پون (1993) هر یک استرات‍ژی هایی را در ارتباط با رقابت مقصد گردشگری ارائه داده اند اما مدل کراچ و ریچی بر خلاف سایر مدل ها که بیشتر بر محصول گردشگری و تصویر مقصد تاکید می کنند، با افزودن عناصری همچون مدیریت مقصد، عوامل پشتیبان و مشخصه های تعدیل کننده به سایر عوامل ( جاذبه ها و منابع اصلی)، جامع تر از سایر مدل هاست. هدف مقاله حاضر بررسی و الویت بندی عوامل موثر بر مزیت رقابتی منطقه چابهار با استفاده از مدل کراچ و ریچی می باشد این پژوهش به صورت پیمایشی و با ابزار پرسشنامه در بین خبرگان و متخصصین حوزه گردشگری در در بازه زمانی1388 – 1389 انجام گرفته است. روش نمونه گیری تلفیقی از روشهای گلوله برفی و قضاوتی بوده و حجم نمونه برای پرسشنامه مربوط به ضرایب اهمیت 38 و برای پرسشنامه های مربوط به وضعیت شاخصها در منطقه 34 بوده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که از میان 5شاخص مذکور درمدل کراچ و ریچی به ترتیب برنامه ریزی، خط مشی و توسعه مقصد، مدیریت مقصد، منابع و جاذبه های محوری، عوامل و منابع پشتیبان و عوامل تقویت کننده از الویت برخوردارند. همچنین منطقه چابهار در زمینه عواملی همچون آب و هوا، سواحل و چشم اندازهای زیبا، فرهنگ و تاریخ، امنیت، مهمانپذیری، ظرفیت تحمل و غیره از نقاط قوت و در زمینه عواملی نظیر مدیریت بازدیدکنندگان، مدیریت بحران، مراکز تفریحی، همکاری میان بخش عمومی و خصوصی، بازاریابی، وجود برنامه های مدون توسعه مقصد و غیره از نقاط ضعف برخوردار می باشد.